Wat is MS

Een paar feiten en cijfers

Het is een bekend feit dat MS vaker bij vrouwen voorkomt, dan bij mannen.
In Nederland leven ongeveer 17.000 mensen die Multiple Sclerose hebben. Dat is 0,1% van de Nederlandse bevolking.
Het aantal mensen met MS verschilt sterk per land, bevolkingsgroep en werelddeel. Het is niet aangetoond, maar er wordt gezegd dat dit te maken kan hebben met het traditionele voedingspatroon.
MS komt het meeste voor bij blanke mensen die wonen in Australië, Noord-Amerika en Europa.
De eerste symptomen van MS verschijnen meestal in de periode tussen het 20ste en het 40ste levensjaar

Wat doet MS precies?

Alle opdrachten, dus eigenlijk de complete besturing, die in je lichaam plaatsvinden, lopen via het zenuwstelsel. Alle kleine, grote, bewuste of onbewuste processen en bewegingen die dagelijks plaatsvinden, worden door het centrale zenuwstelsel gecoördineerd. Denk hierbij bijvoorbeeld eens aan je geheugen, het denken, spreken, lopen, iets vastpakken.

Maar ook de externe prikkels zoals horen, zien, ruiken proeven en voelen lopen via het centrale zenuwstelsel naar de hersenen en weer terug met een reactie. Als je bijvoorbeeld je hand brand aan een pan, gaat er via het centrale zenuwstelsel een berichtje naar de hersenen dat je je brandt. Direct daarna geven de hersenen het commando om de hand terug te trekken om verdere pijn en schade te voorkomen.

Dit proces vindt in een super korte tijd plaats, denk aan milliseconden. Allemaal hele ‘normale’ en dagelijkse handelingen die je doet zonder er bij na te hoeven denken.

Dit centrale zenuwstelsel is opgebouwd uit zenuwcellen, die met elkaar, en met de rest van je lichaam, verbonden zijn door middel van zenuwuitlopers, ofwel axonen. Deze zenuwuitlopers zijn ingepakt in een witte stof die we Myeline noemen.

De Myeline isoleert de zenuwuitlopers van andere zenuwuitlopers, zodat de overdracht van informatie snel en efficiënt plaats kan vinden, wonder enige vorm van ‘kortsluiting’. Vergelijk dit maar met de elektrische installatie in je huis. Zonder een isolerende plastic omhulling om de koperen elektriciteitsdraden, zal er kortsluiting in de installatie plaatsvinden waardoor stoppen door gaan slaan, of in het ergste geval zelfs brand kan ontstaan.

In het geval van MS, vinden er kleine ontstekingen plaats rondom de kleine bloedvaten die de hersenen en ruggemerg van zuurstof en voedingsstoffen voorzien. Deze ontstekingen zorgen voor een lichte zwelling. Deze ontstekingen ontstaan als het gevolg van de MS, waarbij de immuuncellen geactiveerd worden om de lichaamseigen stof Myeline op te ruimen.

De immuuncellen kunnen in dit geval geen onderscheid maken tussen lichaamseigen stoffen en lichaamsvreemde stoffen.

Doordat de Myeline aangevallen en opgeruimd wordt, wordt de isolerende laag rondom de zenuwuitlopers beschadigt waardoor de overdracht van informatie slechter wordt, en in de ergste gevallen zelfs helemaal onderbroken wordt. Je kunt dit vergelijken met de eerder genoemde kortsluiting in de elektrische installatie van je huis: Lampen beginnen te flikkeren, stoppen slaan door en de apparatuur die afhankelijk is van de elektriciteit krijgt kuren, of houdt er zelfs helemaal mee op.

Als we spreken van een terugval, of een relapse, dan hebben we het over een periode dat de myeline aangevallen wordt door ons eigen immuunsysteem. Er ontstaan kortsluitingen en functies werken dan slechter of vallen soms uit. In de meeste gevallen duurt zo’n terugval een paar weken, waarna alles weer tot rust komt. In deze periode van rust, ook wel Remitting genoemd, krijgt het centrale zenuwstelsel de kans om zich te herstellen, waarbij de zenuwuitlopers een nieuw laagje Myeline krijgen.

De overdracht van informatie wordt hierdoor hersteld en lichaamsfuncties gaan weer beter functioneren. Maar helaas is in de meeste gevallen het herstel niet volledig. Remitting-periodes en Relaps-periodes worden dus afgewisseld, waarbij over het algemeen de kracht van de relaps de overhand heeft.

Na een langere tijd van terugval en gedeeltelijk herstel, zal de uiteindelijke informatieoverdracht verslechteren waarna uiteindelijk complete zenuwuitlopers verloren kunnen gaan.

De naam Multiple Sclerose is ontstaan uit het feit dat meerdere concentraties van ontstekingen (Multiple) in de hersenen kunnen zitten, met meerdere littekens (Sclerosis) in het centrale zenuwstelsel. In welke mate dit optreedt, of op kan treden, verschilt voor iedereen.

3 vormen van Multiple Sclerose

Multiple Sclerose: Primair Progressief

Deze vorm van MS komt het minst vaak voor. Ongeveer 15% van alle gevallen van MS vallen in deze categorie. Het is een vorm van MS waarbij geen terugval of herstel waar te nemen is. Er is alleen maar sprake van een langzame maar gestage achteruitgang waarbij de symptomen alleen maar erger worden. Helaas is voor deze vorm van MS binnen de huidige medische wereld géén behandeling beschikbaar.

Multiple Sclerose: Secundair Progressief

Bij deze vorm van MS zijn er periodes van herstel en periodes van terugval, waarbij de algemene tendens is dat er meer terugval is dan herstel. In veel gevallen gaat de Relapsing-Remitting variant van MS over in deze Secundair Progressieve variant. In dat geval zal er meer en meer terugval plaatsvinden, waarbij steeds meer lichaamsfuncties slechter gaan werken, of soms helemaal uit gaan vallen. De achteruitgang wordt ook wel ziekteprogressie genoemd.

Multiple Sclerose: Relapsing-Remitting

Deze vorm van MS is de vorm die in de meeste gevallen van toepassing is. Ruim 80% van de MS-gevallen, behoren tot deze categorie. In deze vorm zijn er heel duidelijke terugvallen en herstelperiodes waarneembaar, waarbij overigens het herstel niet altijd volledig is, na een terugval. Het feit of er herstel plaatsvindt na een terugval, en of dat herstel volledig is, verschilt van persoon tot persoon.

Ook wanneer er een terugval plaats zal vinden en de tijdsduur tussen twee terugvallen, kan heel erg verschillend zijn. Er zijn voor deze vorm van MS behandelingen beschikbaar die het aantal terugvallen verminderen, en ook de periode tussen de terugvallen verlengen.

De oorzaken van Multiple Sclerose

Er zijn al heel wat onderzoeken verricht, om de oorzaken van MS te achterhalen. Maar ondanks al deze inspanningen is er relatief nog maar weinig bekend over de exacte oorzaken. En als de oorzaken niet bekend zijn, wordt het heel erg lastig om een werkend geneesmiddel te ontwikkelen. Toch zijn er uit de onderzoeken een aantal factoren vastgesteld, die mogelijkerwijs een grote rol spelen in het ontstaan van MS:

Immuunsysteem

Het is inmiddels wel duidelijk dat het immuunsysteem van het lichaam een hele belangrijke rol speelt in het ontstaan en de ontwikkeling van MS. Dit is al eerder in dit artikel duidelijk geworden. Het immuunsysteem wordt actief gemaakt om de lichaamseigen stof Myeline te vernietigen, maar waarom het lichaam deze opdracht geeft is beslist nog niet duidelijk. Aangezien dit de meest duidelijke oorzaak van MS is, wordt de ziekte geschaard onder de auto-immuunziektes.

Erfelijkheidsfactoren

Een andere oorzaak is de erfelijkheid van MS, hoewel in hele kleine mate. Als er binnen de familie gevallen van MS bekend zijn, dan is er voor de rest van de familie een iets hogere kans dat ook zij MS kunnen krijgen. We weten allemaal dat erfelijke eigenschappen vaak via onderzoek van de chromosomen kan worden aangetoond, maar voor wat betreft MS is dit specifieke wetenschappelijke onderzoek nog niet zo ver gevorderd als we zouden willen.

Omgevingsfactoren

Zoals al aan het begin aangegeven, is het percentage mensen dat MS heeft verschillend per werelddeel, bevolkingsgroep en land. Stelregel is dat naarmate je verder van de evenaar woont, de kans op MS hiermee toeneemt. MS komt dan ook het meeste voor bij blanke mensen die voornamelijk in het Zuiden van Australië, Noord-Amerika en Europa wonen.

Wat zijn de symptomen van MS?

De symptomen van MS variëren zeer sterk en zijn zeer afhankelijk van de mate van zenuwbeschadiging. Mensen met een zeer ernstige vorm van Multiple Sclerose verliezen het vermogen om te lopen of te praten. Het diagnosticeren van Multiple Sclerose is in het begin moeilijk doordat symptomen komen en gaan en soms zelfs enkele maanden helemaal verdwijnen. De symptomen van Multiple Sclerose lopen zeer sterk uiteen en zijn zeer afhankelijk van de locatie van de aangedane zenuwcellen. Tekenen en symptomen van Multiple Sclerose kunnen bijvoorbeeld zijn:

• Gedeeltelijke of zelfs volledig verlies van gezichtsvermogen. In de meeste gevallen begint dit bij één oog en gaat vaak gepaard met een pijnlijk gevoel tijdens het knipperen.
• Verlies van gevoel en verminderde kracht tot volledige verlamming van een of meer ledematen. Meestal begint dit aan één zijde van het lichaam en meestal aan de onderzijde van het lichaam.
• Dubbel zicht en wazig zicht.
• Tintelingen en/of pijn in delen van het lichaam.
• Gevoel van elektrische schokken.
• Tremor (schudbewegingen), verminderde coördinatie en verminderde grip.
• Ernstige Vermoeidheid (fatigue)
• Duizeligheid

Dit zijn slechts enkele van de veel enkele voorkomende symptomen.

Wat zijn de symptomen van MS?

• Gedeeltelijke of zelfs volledig verlies van gezichtsvermogen. In de meeste gevallen begint dit bij één oog en gaat vaak gepaard met een pijnlijk gevoel tijdens het knipperen.
• Verlies van gevoel en verminderde kracht tot volledige verlamming van een of meer ledematen. Meestal begint dit aan één zijde van het lichaam en meestal aan de onderzijde van het lichaam.
• Dubbel zicht en wazig zicht.
• Tintelingen en/of pijn in delen van het lichaam.
• Gevoel van elektrische schokken.
• Tremor (schudbewegingen), verminderde coördinatie en verminderde grip.
• Ernstige Vermoeidheid (fatigue)
• Duizeligheid

Dit zijn slechts enkele van de veel enkele voorkomende symptomen.